De veiligheid van spelende kinderen dient maximaal gewaarborgd te worden. Daartoe is de veiligheid van speelterreinen en speeltoestellen aan een aantal reglementeringen gebonden. Sinds 28/03/2001 zijn het KB betreffende de veiligheid van speeltoestellen en het KB betreffende de uitbating van speelterreinen van toepassing. Speelterreinen en de daar geplaatste speeltoestellen worden moeten door een deskundige gecontroleerd worden volgens de bepalingen van deze wetgeving. De kern van de reglementering is dat de uitbater van het speelterrein verantwoordelijk is voor de veiligheid van zijn speelterrein.

De deskundige biedt zijn waaier van controleactiviteiten en de nodige bijstand aan de uitbater aan om dit verwezenlijken, met daarin de verplichte risicoanalyse en de periodieke jaarlijkse controle op de inspectie en het nodige onderhoud. De deskundige staat de uitbaters bij om de speelterreinen en de risico's te beoordelen.           

· De algemene veiligheidsvoorschriften voor speelterreinen en speeltoestellen staan in de wet van 9 februari 1994 betreffende de veiligheid van producten en diensten.

· De specifieke eisen voor speeltoestellen en voor het uitbaten van speelterreinen werden verder uitgewerkt in volgende koninklijke besluiten:

· het koninklijk besluit van 28 maart 2001 betreffende de veiligheid van speeltoestellen, en het koninklijk besluit van 28 maart 2001 betreffende de uitbating van speelterreinen.

Producten en installaties die, met betrekking tot deze reglementering, niet als speeltoestellen worden beschouwd, zijn:

· producten met een gewicht kleiner dan 3 kilogram;

· tijdelijke toestellen die als element van hun spel door kinderen voor zichzelf worden vervaardigd (onder toezicht);

· kinderfietsen, loopfietsen en loopstoeltjes.

Mogelijke manier om een veiligheidsdossier speelterreinen en speeltoestellen op te stellen:

De aanpak veiligheid speelterreinen en speeltoestellen leidt tot een omvangrijk document en moet op een gestructureerde manier worden aangepakt. 

1  Speelterreinen

• Nummering en situering van de speelterrein(en)
• Risicoanalyse per speelterrein  - omgeving
• Verslag(en) risicoanalyse(s) speelterrein(en)
• Jaarlijks controleverslag(en) speelterrein(en)

2  Speeltoestellen

·         Nummering en situering van de speeltoestellen

·         Numerieke lijst van de speeltoestellen per speelterrein

·         Individuele fiche per speeltoestel

o        Aankoopfacturen

o        Plaatsingsschema

o        Verklaring van de fabrikant (conformiteitsattest)

o        Onderhoudsschema

·         Risicoanalyse(s) van elk speeltoestel

o    Risicoanalyse afzonderlijk speeltoestel

o    Risicoanalyse bijkomende eisen specifieke toestellen

§            Schommel

§            Glijbaan

§            Kabelbaan

§            Draaitoestel

§            Wip

§            Zandbak

§            Toestel voor recreatieve zwemgelegenheden

§            Opblaasbare toestellen met permanente luchttoevoer (o.m. springkasteel)

§            Verplaatsbare doelen

§            Skatevoorzieningen

§            Volledig omsloten speeltoestel

o   Verslag(en) risicoanalyse(s) speeltoestel(len)

o   Jaarlijkse controleverslag(en) speeltoestel(len)

o   Onderhoud- en inspectieschema (controlelijst)

o   Controle(lijst) aankoop nieuwe toestellen

·         Melding ongevallen op speelterreinen

·         Logboek

o         Registratie ongeval

o         Registratie klachten

o         Registratie inspectie en onderhoud

·       Controleverslag speelterreinen en –toestellen 

• Risico-analyse en logboeken na 1 juni 2009
• Alle informatie van FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie i.v.m. veiligheid van speelterreinen
• Brochure "speel op veilig"
  
  Onderstaande links op de website van de FOD onderbroken!!!
• Handboek "Veiligheid bij speelterreinen" - derde editie
• Veiligheidswijzer "skating"
• Veiligheidswijzer "verplaatsbare doelen"
• Valdempende ondergronden
• Veiligheidsvoorschriften voor zandbakken
• Opblaasbare speelstructuren
• Hoog - en laag touwenparcours
• Gebruik van trampolines
• Wetgeving i.v.m. veiligheid van speeltuigen en speelplaatsen

Sporten is gezond. Als het kriebelt moet je sporten.

In het onderwijs is dit niet anders. De bewegingsopvoeding of de lessen lichamelijke opvoeding zijn op één na de belangrijkste oorzaak van kwetsuren en breuken. Zij vormen een aanzienlijke belasting voor de leerling, de sportleerkracht, de onderwijsinstelling en de maatschappij. De behandeling van sportletsels is vaak duur en tijdsintensief. Gecompliceerde letsels leiden vaak tot afwezigheid op school en op het werk. De omvang van dit probleem roept om preventiemaatregelen. Vooral omdat men weet dat de meeste sportletsels te voorkomen zijn, is investeren in preventie te rechtvaardigen op economisch en medisch vlak.

Wat is een sporttoestel?

Afhankelijk van de plaatsing van sommige sporttoestellen of andere toestellen op het speelterrein worden deze toestellen speeltoestellen en vallen dus onder het Koninklijk Besluit van veilige speelterreinen en speeltoestellen.

Voor alle duidelijkheid: een sporttoestel moet voldoen aan de norm voor sporttoestellen.

Maar, een sporttoestel dat midden op een speelterrein is geplaatst en

·     geen duidelijke afscheiding heeft met de andere speeltoestellen,

·     gebruikt wordt door de kinderen als speeltoestel om op te spelen,

·     niet echt bedoeld is om er 'echte' sportactiviteiten mee te ontwikkelen,

wordt een speeltoestel en valt dus onder het Koninklijk Besluit.

Een sporttoestel kan dus wel op een speelterrein staan en ook als sporttoestel worden bekeken indien:

·     er wel een duidelijke afscheiding is met de andere speeltoestellen (door omheining of in de ruimte) en als het gebruikt wordt om effectief te sporten.

Een belangrijk criterium om deze toch wel wazige zone te onderscheiden is OBSERVATIE. Observeer de kinderen. 

BASISWET

·        Wet van 9 februari 1994 betreffende de veiligheid van de consument.

·        Wet van 25 februari 1991 betreffende de aansprakelijkheid voor producten met gebreken.

KONINKLIJKE BESLUITEN

·        23 maart 1995 en 12 oktober 1995 betreffende de aanduiding van de ambtenaren belast met het toezicht op de wet.

·        16 juni 1995 voorwaarden en lijst van laboratoria, erkend in het kader van de wet.

·        2 oktober 1995 betreffende het nemen van monsters tot opsporing en vaststelling van overtredingen.

·        2 maart 1998 betreffende de werkwijze van de commissie voor de veiligheid van de consumenten.

NORMEN

Normen worden door een groep van deskundigen en belanghebbenden opgesteld. Ze houden rekening met onder andere de functionele eisen, de veiligheidseisen en beproevingsmethoden.

Normen zijn niet verplichtend. Afwijken van de norm mag. Het Koninklijk Besluit (KB) legt een bepaald veiligheidsniveau op. Het KB verplicht de overeenkomst met een norm niet.

Normen omschrijven veel gedetailleerder dan de wet hoe je veiligheid kunt beoordelen. Daarom hanteren producenten en keuringsinstanties deze normen graag.

De normen zijn de technische richtlijnen (afmetingen – materialen – constructie – gebruikerseigenschappen), die een bepaald veiligheidsniveau beschrijven.

Ook voor uitbaters is een deel van de normen interessant.

Normen zijn pas hanteerbaar als ze er zijn. Als de normen er niets over zeggen, dan staat het vrij naar eigen inzicht te handelen.

Belgische normen die nog niet zijn aangenomen door de Europese Normen beginnen met NBN.

VLAREM

Sporthallen vallen volgens VLAREM II bis onder de “ontspanningsinrichtingen” (hoofdstuk 5.32), afdeling “schouwspelzalen” (5.32.3). In deze bijlage wordt de VLAREM II bis-wetgeving voor sporthallen in zijn geheel weergegeven. Ook is men verplicht een milieuvergunning cat. III (rubriek 32.2.1°) aan te vragen. Wanneer er (sport)manifestaties met publiek georganiseerd worden geldt de meldingsplicht.

Momenteel bestaat er geen wettelijke verplichting voor het uitvoeren van een periodieke controle van gymuitrustingen, wel voor speeltoestellen.

Enkel de nodige maatregelen die men moet treffen voor de bescherming van de veiligheid (nationaal art. 28 bis van het ARAB / Europees wetgeving 100A-richtlijnen en de economische richtlijnen) zijn terug te vinden.

De beheerder van de gymzaal moet uit noodzaak periodiek controleren of een gymtoestel/installatie veilig is, al is dit niet wettelijk vastgelegd.

De beheerder van een onderwijsinstelling en/of sportcentrum is echter wel verantwoordelijk voor de staat waarin de sporttoestellen/installaties verkeren. Daarom is het raadzaam om bij aanschaf via een aankoopprocedure van toestellen/installaties een onderhoudscontract af te sluiten zodat de leverancier regelmatig (bv. eens per jaar) de toestellen/installaties kan controleren.

Bevoegd persoon (nodige opleiding): intern personeelslid met kennis van zaken of externen.

BEVOEGD PERSOON

Een bevoegd persoon is een persoon die zich de materie heeft eigen gemaakt door bv. zelfstudie en dus kennis heeft van zaken.

Iedereen mag gymtoestellen/installaties inspecteren. Inspecteren is dus wat anders dan keuren.

Aanbevolen wordt de jaarlijkse grote inspectie uit te besteden aan een neutrale expert op gebied van sporttoestellen/installaties.

In de EN 1176 is een leidraad voor een inspectieschema opgenomen.

Richtlijnen voor inspecties zijn:

visuele inspectie     ]     dagelijks tot wekelijks door de leerkracht LO;

functionele inspectie  _ maandelijks tot 1x per kwartaal;

grote inspectie        _     1 tot 2 keer per jaar door de preventieadviseur en de EDCT.

Daaraan gekoppeld een regelmatig onderhoud:

preventief onderhoud _  vastzetten van verbindingen, oppervlaktebehandeling, smeren van lagers en dergelijke;

correctief onderhoud _    vervangen van verbindingen, kapotte of versleten onderdelen, vernieuwen en dergelijke.

EDCT (deze keuringen zijn opgenomen in de specifieke procedures: PBM’s, hef- en hijstoestellen)

Externe Dienst voor de Technische Controles op de werkplaatsen bv. AIB-Vinçotte Belgium, OCB. Het onafhankelijk erkende keuringsorganisme beperkt zich tot het rapporteren, d.w.z. het geeft aan in welke staat zich de gymtoestellen / installaties / infrastructuur tijdens deze keuring bevonden. Vervolgens zal dan nog een onderhoud, een herstelling en/of vervanging van een onderdeel of van het toestel / de installaties moeten plaatsvinden door een technische firma.